Krossgötur haustið 2024

MÁNUDAGA kl. 13.00

Vikulega bjóðum við upp á erindi með kaffiveitingum á Torginu í Neskirkju.
Dagskráin er fjölbreytt og tengist ýmsum sviðum lífs og tilveru.

September

9.
Hjalti Hugason Íslenskir biskupar á 20. öld:
Þórhallur Bjarnason (1908–1916)
Í kjölfar þess að Þjóðkirkjan hefur kjörið Guðrúnu Karls Helgudóttur biskup, hefjum við umfjöllun um fjóra forvera hennar á 20. öld. Fyrst ræðir dr. Hjalti Hugason, kirkjusagnfræðingur, Þórhall biskup Bjarnason hafði mikil áhrif á mótun kirkjunnar sem stofnun og segja má að hann hafi leitt hana inn í nýja tíma þar sem samskiptin við ríkisvaldið voru skilgreind og mótuð. 

16.
Gunnar Kristjánsson: Íslenskir biskupar á 20. öld:
Jón Helgason (1917–1939)
Jón biskup Helgason var í senn stórtækur höfundur sem boðaði frjálslynda guðfræði sína, jafnt fyrir almenning og akademíu. Hann var einnig listmálari og bera verk hans vott um næmi hans og innsæi. Dr. Gunnar Kristjánsson vinnur að ritun ævisögu Jóns.

23.
Skúli S. Ólafsson: Íslenskir biskupar á 20. öld:
Sigurgeir Sigurðsson (1939–1953).
Tímabil það sem Sigurgeir biskup Sigurðsson þjónaði einkenndist af stórtækum breytingum. Stríðsárunum fylgdu nýjar hugmyndir og straumar. Sigurgeir var mótaður af frjálsyndu guðfræðinni og varð fyrir miklum áhrifum manna eins og dr. Haraldar Níelssonar. Á þeim árum sem hann þjónaði sem prestur á Ísafirði var hann virkur í samfélaginu og sem biskup beitti hann sér fyrir æskulýðsstarfi. Það var meðal annars fyrir hans frumkvæði sem Nessókn var sett á laggirnar 1940.

30. sept.
Skúli S. Ólafsson: Íslenskir biskupar á 20. öld:
Ásmundur Guðmundsson (1953–1959).
Þótt Ásmundur biskup Guðmundsson setið skemur á biskupsstóli en forverar hans, eru áhrif hans á kirkju- og trúarlíf mikil. Hann var afkastamikill höfundur og ritskýrandi. 

Október

7.
Már Jónsson:
Fýlaveiðar í Mýrdal á fyrri hluta 19. aldar
Fýll er nú annar fjölmennasti fugl á Íslandi á eftir lunda og hvergi fjölmennari með ríflega eina milljón para, en telst samt sem áður í útrýmingarhættu vegna mikillar fækkunar allra síðustu árin. Þessi geðþekki en þó svolítið ógnvekjandi fugl vegna hættu á lýsisspýju var sjaldgæfur hér við land á öldum áður – nefndist fúlmár í Hallfreðar sögu vandræðaskálds og fýlungur í Skáldskaparmálum Snorra-Eddu. Fram undir miðja 18. öld varp fýll einungis í Grímsey og líkast til Kolbeinsey en tók þá að breiða úr sér, fyrst til Vestmannaeyja og þaðan yfir í Eyjafjöll og Mýrdal. Sveinn Pálsson læknir og náttúrufræðingur fluttist í Vík í Mýrdal vorið 1809 og eftir dagbókum hans og veðurbókum má rekja upphaf og þróun fýlaveiða á þeim slóðum – og verður það gert í erindinu.

14. okt.
Pétrína Möll:
Ráð fyrir lífið.
Pétrína gaf nýverið út bók með hugleiðingum út frá Biblíuversum. Hér kynnir hún bókina og gefur okkur góð ráð. 

21.
Haraldur Hreinsson:
Íslenskir biskupar á 20. öld: Sigurbjörn Einarsson (1959– 1981)
Um áratugaskeið var Sigurbjörn Einarsson (1911-2008) áhrifamaður í íslensku samfélagi. Hann var biskup yfir Íslandi í 22 ár og þar áður prófessor og prestur sem lét til sín taka í þjóðmálaumræðunni. Einkum þegar líða tók á biskupstíð hans og eftir að henni lauk naut hann virðingar og vinsælda sem nærtækt er að lýsa með hugtakinu karisma eða sem náðarvaldi. Erindinu er ætlað að varpa ljósi á þennan þátt í ferli Sigurbjörns Einarssonar og greina áhrif hans á söguritun um kristni á á Íslandi á 20. öld.

28.
Ástbjörn Egilsson:
Kinverska undraleikfimin Quigong.
Ástbjörn segir okkur frá þessari líkamsrækt og fer með okkur í gegnum æfingarnar. 

Nóvember

4. nóv
Hreinn Hákonarson:
Listaspjall: Til hvers eru altaristöflur?
Hvaða hlutverki gegna steindir gluggar í kirkjum? Stefnumót myndlistar og trúar hafa leitt af sér margvíslegar víddir. Hreinn leggur stund á meistaranámi í listasögu og í erindi sínu fjallar hann um trúarlega myndlist.

11.
Rúnar Reynisson og Sigríður Haraldsdóttir:
Ísland þverað.
Þau Rúnar og Sigríður hafa nú lokið göngu frá Reykjanestá og austur á Langanes og þar með gengið lengstu leiðina yfir eyjuna okkar. Þau segja frá því sem þeim fannst markvert úr þessum merkilega leiðangri. 

18.
Steinunn Arnþrúður Björnsdóttir:
Skírnin á breytingaskeiði:
Norrænar rannsóknir á sviði skírnarinnar leiða í ljós umtalsverðar breytingar á þessu sviði. Steinunn ræðir þessi mál og setur í samhengi breytinga á sviði samfélagsmála og menningar.

25. nóv
Ferðalag
Heimsókn í Eddu, nýtt hús íslenskra fræða á Melunum
Ingibjörg Þórisdóttir tekur á móti okkur og sýnir okkur húsakynni og handrit.

Desember

2.
Tónlist
Áslaug Gunnarsdóttir og vinir hennar flytja okkur tónlist.

9.
Guðbjörn Sigurmundsson:
Trúarleg stef í ljóðum Snorra Hjartarson.
Ljóð Snorra Hjartarsonar eru okkur að góðu kunn en Steingrímur Þórhallsson organisti hefur samið kórverk við tólf ljóða hans. Hér ræðir Guðbjörn trúarleg stef í ljóðum þessa skálds og hvernig hann fléttar hið andlega saman við náttúru og tilvist manneskjunnar.