Þórdís Jóhannesdóttir

Gerð

Allt á sér stað innan kerfis og í samhengi við eitthvað annað. Í gegnum trúarbragðasöguna hafa mælieiningar byggst á því að gera manninn stærri – margfalda hann. Þannig hefur kirkjubyggingin sem slík verið táknræn fyrir þrá mannsins eftir upphafningu og því að upplifa lífið í stærra samhengi.

Að baki kirkjubyggingum liggur trúarleg hugmyndafræði sem kom skýrt fram í þróun frá rómönskum stíl yfir í gotneskan stíl en þá verður kirkjurýmið að stað til íhugunar og leið til að nálgast guðdóminn. Í gotneskum kirkjum er lögð áhersla á að hleypa ljósi inn í bygginguna í gegnum steinda glugga, svo að hið andlega ljós lýsir og fyllir rýmið. Ljósið flæðir um, er sýnilegt en um leið óáþreifanlegt og verður eins konar brú milli þess efnislega og andlega. Litir leika þar einnig lykilhlutverk þar sem merking þeirra er táknræn í kristinni trú.

Efnistökin í verkunum á sýningu Þórdísar Jóhannesdóttur, Gerð, eru fengin úr hversdagsleikanum annars vegar og hins vegar eru það myndir af vatni. Vatnið hefur sterka trúarlega vísun og speglar þann hversdag sem birtist okkur í myndskreytingum á sögum Biblíunnar. Þórdís notar oftar en ekki krossvið eða formbeygðar álplötur sem endurspegla efnistökin í ljósmyndunum en hér notar hún glæra filmu sem límd er á formbeygt plexígler. Hún leikur sér hér með grunnþætti ljósmyndunarinnar, sem er að fanga ljós og gefa því form. Úr verða fletir sem taka á sig ljós og mynda um leið skugga sem leika um veggi sýningarrýmisins á mismunandi hátt. Þannig teygja verkin sig út í rýmið og leika á mörkum þess tvívíða og þrívíða.

Í seríu lítilla blárra verka sem saman mynda eina heild í rýminu leitast Þórdís við að fanga minningu glerverks eftir Gerði Helgadóttur – verks sem er ekki lengur til staðar en varpaði á sínum tíma eftirmynd á austurvegg kirkjunnar. Blái liturinn vísar til hins guðdómlega og ljósið sem flæðir fínlega í gegn minnir á hið andlega ljós sem fyllir rýmið með geislum sínum. Í öðrum verkum er liturinn einnig mikilvægur. Rauði liturinn er litur andans en einnig kærleika, blóðs og elds. Vorið og vonin endurspeglast í græna litnum sem táknar líf og vöxt en gula litinn, táknið yrir ljós og heilagleika, notar Þórdís til að tengja verkin saman – ljósmyndaverk sem lokka til sín ljósið sem rennur saman við verkin og ljær þeim nýja vídd – þar sem ljósið verður rými.

Þórdís Jóhannesdóttir (f. 1979) nam myndlist við Listaháskóla Íslands en hún lauk BA-námi árið 2007 og MA-námi árið 2015. Þórdís hefur sýnt víða hérlendis, bæði sín verk og í samstarfi við Ingunni Fjólu Ingþórsdóttur undir heitinu Hugsteypan. Ljósmyndir mynda grunninn í verkum Þórdísar sem hún svo brýtur upp á, togar og teygir bæði í yfirfærðri og bókstaflegri merkingu orðanna. Þórdís sækir myndefni sitt í hversdagsleikann en efnistökin eru form og litafletir sem hún fangar á ferðum sínum, ýmist í myndlist annarra, arkitektúr eða úti í náttúrunni. Myndirnar
notar hún svo sem grunn til frekari útfærslu þrívíðra verka.

Sýningin Gerð stendur til 1. júní og er hluti af Ljósmyndahátíð Íslands 2025 og er styrkt af myndlistarsjóði.

Texti: Aldís Arnardóttir